Belangrijke Inzichten over Kwik
Begrijp de Twee Wetgevingen en Bescherm Voedselveiligheid
De MRL’s voor het gevaar kwik zijn terug te vinden in twee wetgevingen. Uit een praktijkvoorbeeld is gebleken dat het belangrijk is om na te gaan welke wetgeving van toepassing is op jouw product.
Door: Nine Pijl-Zeilstra – 3 min. leestijd
Kwik heeft bijzonder specifieke fysisch-chemische eigenschappen. Maar deze stof en zijn verbindingen zijn toxisch, blijven lang aanwezig in de natuur en stapelen zich op in de voedselketen.
Kwik is een metaal dat van nature voorkomt in de aardkorst en het milieu. Daarnaast komt het ook in het milieu terecht door menselijke handelingen, met name door kolenverbranding en mijnbouw. In het verleden werden er ook pesticiden gebruikt die kwik bevatten.
In levensmiddelen komt de organische kwikverbinding methylkwik het meest voor. Methylkwik wordt vanuit anorganisch kwik gevormd door anaerobe organismen in aquatische systemen zoals meren, rivieren, draslanden, sedimenten, bodems en open oceanen. Dit proces zet anorganisch kwik om tot methylkwik in het natuurlijk milieu. Vis en andere waterdieren als weekdieren, oesters en paling zijn daarom de belangrijkste bron voor mensen.
Kwik kan gezondheidsklachten veroorzaken bij inademing. Als (metallisch) kwik via de mond in het maag-darmkanaal terechtkomt is het nauwelijks schadelijk, omdat het kwik op die manier bijna niet wordt opgenomen in het lichaam. Het verdwijnt grotendeels via de ontlasting uit het lichaam. Dit in tegenstelling tot organische kwikverbindingen, deze worden wel gemakkelijk opgenomen door het lichaam. Verschillende onderzoeken geven aan dat methylkwik leidt tot subtiele ontwikkelingsstoornissen, zoals ADHD en verminderde IQ, taalvaardigheid en geheugen, bij kinderen die er in de baarmoeder aan zijn blootgesteld. Blootstelling aan methylkwik geeft bij volwassenen ook een verhoogd risico op cardiovasculaire aandoeningen zoals hartaanval.
Het is dus zeer belangrijk om het gevaar ‘kwik’ goed te borgen. Het gevaar kwik is terug te vinden is in twee wetgevingen. Om goed onderscheid te kunnen maken welke wetgeving van toepassing is op uw product wordt hieronder een toelichting gegeven.
Bij kwik zullen de meeste kwaliteitsmanagers denken aan zware metalen en daarmee aan de Europese contaminanten wetgeving Verordening (EU) 2023/915. Echter wordt kwik ook benoemd in de Europese pesticiden wetgeving Verordening (EU) 396/2005. Officieel mogen kwikverbindingen sinds de jaren 80 niet meer gebruikt worden als pesticiden, maar wordt tot op de dag van vandaag nog altijd vermeld in deze wetgeving.
Hieronder volgt een bijzonder praktijkvoorbeeld over kaneelpoeder, waarbij 2 geaccrediteerde laboratoria ieder naar een andere wetgeving verwezen en hierdoor andere MRL’s hanteerden.
Laboratorium A (die ook de analyse heeft uitgevoerd) rapporteerde 0.027mg/kg met een meetonzekerheid van +/- 0.01 mg/kg. Dit laboratorium geeft aan dat het monster conform wetgeving is omdat er geen limiet voor kwik is vastgesteld voor kaneelpoeder en kwik verboden is als pesticide waardoor de pesticide wetgeving als niet relevant werd beschouwd. Dit werd door de klant in twijfel getrokken en schakelde laboratorium B in voor een second opinion. Laboratorium B heeft zelf geen nieuwe analyse uitgevoerd, maar de klant wel gewezen op het feit dat kwikverbindingen vroeger gebruikt werd als fungicide en dat deze hierdoor nog genoemd staan in Verordening (EU) 396/2005. In deze wetgeving wordt voor kwik in kaneel een limiet van 0.02 mg/kg genoemd, waarbij door de carcinogeniteit geen meetonzekerheid mag worden toegepast.
De klant stond voor een dilemma, want als laboratorium A gevolgd zou worden was het product geschikt voor consumptie, terwijl als laboratorium B gevolgd zou worden er aanleiding is voor een recall van het product.
Mérieux NutriSciences | KTBA werd ingeschakeld door de klant om een onafhankelijk advies te geven over deze case. Vanwege het feit dat men niet met 100% zekerheid kon vaststellen waar de kwikcontaminatie vandaan kwam was voor Mérieux NutriSciences | KTBA aanleiding om te adviseren een recall uit te voeren op het product om de voedselveiligheid te waarborgen.
Wilt u een kwikcheck?
Krijg hulp bij de voedselveiligheid van het produceren van uw product.
Ontdek hoe uw moet voldoen aan de wetgeving omtrent kwik.